जगभरातील बुद्ध धम्म

आफ्रिकेत बुद्धांबद्दल कुतूहल वाढीला लागले; झांजीबारचा बुध्दिझम

‘पेडगावचे शहाणे’ हा राजा परांजपे यांचा एक जुना मराठी चित्रपट आहे.( १९५२ ) त्यामध्ये “झांजीबार.. झांजीबार..”असे एक गाणे होते. शाळेत असताना १९७५ मध्ये तो दूरदर्शनवर पाहिला. हिंदी महासागरात बेट असलेल्या या आफ्रिकेतील देशाची गाण्यातून ओळख झाली. दीडशे वर्षांपूर्वी अनेक भारतीय विशेष करून गुजराथी व्यापारानिमित्त तेथे स्थायिक झाले. श्रीलंकन नागरिक सुद्धा तेथे नोकरी-धंद्यासाठी गेले आणि स्थायिक […]

जगभरातील बुद्ध धम्म

आशिया खंडातील बौद्ध देशांत ‘पूर्वजांचा स्मृतीदिन’ असा साजरा करतात

बौद्ध जगतामध्ये सप्टेंबर महिन्यातील पंधरवडा पूर्वजांबद्दल श्रद्धा व्यक्त करण्याचा एक सण म्हणून Pchum Ben/ Vu-Lan/ Obon/ Ulambana/ Ancestor Day अशा विविध नावांनी साजरा करतात. आपल्या घरातील पूर्वजांना वंदन करण्याची प्रथा अडीज हजार वर्षांपासून चालत आलेली होती. अनेक बौद्ध देशांत या पंधरवड्यात पूर्वजांची आठवण म्हणून घरगुती पदार्थ तयार करतात. ते तयार केलेले पदार्थ आणि फुले-फळे विहारात, […]

जगभरातील बुद्ध धम्म

ब्राझीलमध्ये भव्य बुद्धमूर्ती; दीडशेच्या वर बौद्ध विहारे

ध्यानस्थ बुद्ध प्रतिमेच्या प्रचंड मोठ्या शिल्पाचे अनावरण ब्राझील देशामध्ये एस्पिरितो सेंटो या राज्यात एका झेन मॉनेस्ट्रीच्या आवारात नुकतेच झाले. पाश्चिमात्य देशातील हे ध्यानस्थ बुद्ध प्रतिमेचे सर्वात मोठे शिल्प असून त्याची उंची ३८ मीटर आहे. म्हणजेच रिओ-दे-जेनेरियो या शहरात असलेल्या ‘क्रिस्ट दी रिडीमर’ यांच्या पुतळ्याएवढी उंच आहे. या बुद्धमूर्तीचे बांधकाम दीड वर्षे चालले होते व ते […]

जगभरातील बुद्ध धम्म

रशिया आणि अमेरिकेत उभारण्यात येतेय भव्य ‘बुद्धशिल्प’

-संजय सावंत, नवी मुंबई (लेखक – ज्येष्ठ बौद्ध इतिहास अभ्यासक) रशियाच्या तुवान प्रांतातील बुद्धमूर्ती या ऑगस्ट महिन्याच्या पहिल्या पंधरवड्यात बुद्धमूर्ती उभारण्याच्या दोन चांगल्या घटना दोन बलाढ्य देशात घडून आल्या. एक रशियात तर एक अमेरिकेत घडली. पहिली म्हणजे रशियाच्या तुवान पर्वतीय प्रदेशात ‘डोगी’ पर्वतावर बुद्धमूर्ती उभारण्याचे काम सुरू झाले. येथे शाक्यमुनी बुद्ध यांचे सुवर्ण शिल्प उभारण्यात […]

जगभरातील बुद्ध धम्म

सिरिलंकेतील वैशिष्ट्यपूर्ण कलुतारा स्तूप

प्राचीन काळापासून स्तूपाचे बांधकाम हे भरीव करण्यात येत होते. बुद्धधातू आतमध्ये ठेवून त्याच्या सभोवताली गोलाकार दगडी बांधकाम किंवा विटांचे बांधकाम करून स्तूप उभारला जात असे. यासाठी मोठ्या प्रमाणावर विटा, दगड, माती लागत असे. अनेक बौद्ध देशातील पुरातन स्तूप असेच भरीव आहेत. त्याभोवती गोल प्रदक्षिणा घालून त्यास वंदन करणे अशी प्रथा सर्वत्र होती. मात्र सन १९५० […]

जगभरातील बुद्ध धम्म

स्वातखोऱ्यात आढळले २००० हजार वर्षांपूर्वीचे भव्य बौद्ध विहाराचे अवशेष

पाकिस्तानामध्ये स्वातखोऱ्याच्या उत्तर भागात मोठे बौद्ध विहार तसेच शैक्षणिक केंद्र उत्खननात नुकतेच उघडकीस आले. हे विहार दोन हजार वर्षांपूर्वी कुशाण राजवटीत बांधले गेले असावे असा कयास आहे. त्याकाळी कुशाण राजवटीचा अंमल आताच्या अफगाणिस्तान, पाकिस्तान आणि उत्तर भारताच्या मोठ्या भागात होता. स्वात खोऱ्यातील हे विहार पूर्वी १९३० मध्ये इटालियन पुरातत्त्ववेत्ता यांनी शोधले होते. परंतु त्यावेळी पूर्ण […]

जगभरातील बुद्ध धम्म

‘आबा सैब चेना’ या बौद्धस्थळावर सापडले स्तूप आणि विहाराचे अवशेष

पाकिस्तानातील खैबर पख्तूनख्वा येथील पुरातत्व विभाग आणि संग्रहालयाचे संचालक यांनी स्वात खोऱ्यातील “आबा सैब चेना” या बौद्ध स्थळी नुकतेच उत्खनन चालू केले आहे. या स्थळी बौद्ध संस्कृतीचे असंख्य अवशेष सापडले आहेत. तसेच तेथील टेकडीखाली मोठा स्तूप आणि संघारामचे अवशेष दिसून आले. पुरातत्व विभागाचे संचालक डॉ. अब्दुल समद खान यांनी याबाबत सांगितले कि या स्थळी पहिल्यांदाच […]

जगभरातील बुद्ध धम्म

व्हिएतनामचा टॅम चक पॅगोडा: असा सुंदर बुद्धिस्ट पॅगोडा तुम्ही कधीच पाहिला नसेल, पाहा हे १० फोटो

जगभरातील बुद्ध धम्म

हजारो वर्षे जुना असलेला ”या” देशातील ”बोधिवृक्ष” अतिरेक्यांनी नष्ट केला

पाकिस्तानातील इस्लामाबाद शहराजवळ असलेल्या जंगल भागात एक मोठा पिंपळ वृक्ष मरगला टेकडीच्या पायथ्याशी होता. हा इस्लामबादचा भाग सेक्टर-७ असा ओळखला जातो. या पुरातन वृक्षाच्या फांद्या सगळीकडे झाकोळल्या होत्या. जशी काय मोठी वृक्षछत्रीच पसरलेली दिसत असे. इस्लामाबादचे रहिवासी या पिंपळवृक्षाबद्दल तसे अनभिज्ञ होते. तथापि आशिया खंडातील बौद्ध देशातून काही पर्यटक तसेच राजदूत व त्यांचे कर्मचारी येथे […]

जगभरातील बुद्ध धम्म

बुद्ध प्रतिमा असलेली हजारो वर्ष जुन्या एकात एक आठ संदुका निघाल्या आणि शेवटच्या संदुकमध्ये…

चीनच्या अधिपत्याखाली हियान प्रांतात ‘फुफेंग’ नावाचे राज्य आहे. तेथिल फामेन शहरात पुरातन बुद्ध विहार होते. चीन मधील हे सर्वात मोठे बुद्ध विहार संकुल असून एकेकाळी पाच हजार भिक्खुंचे वास्तव्य इथे होते. इ.स. पूर्व २०६ ते इ.स. २२० या काळात हॅन राजवटीत ते बांधले असल्याचा उल्लेख आहे. नंतरच्या सुई राजवटीत तेथे पुन्हा बांधकाम करण्यात आले. त्यागं […]